In 1984 verscheen bij de Franse uitgeverij Autrement Los Angeles, een boek gemaakt door Bilal en Christin, een striptekenaar en een scenarist, maar geen strip. Bilal en Christin waren de eersten die probeerden een verhaal te vertellen in woorden en beelden, waarbij de twee elkaar aanvullen. De tekeningen zijn dan geen illustratie van de tekst, maar een aanvulling erop, Sindsdien hebben meerdere striptekenaars gewerkt aan soortgelijke boeken: Mezieres (Lady Polaris) opnieuw Bilal . (Buitenspel, Coeurs Sanglants) en Schuiten (De weg naar Armilia) bijvoorbeeld. Loustal en Topin maakten De W van Wraak voor Autrement, een uitgever van vooral reisboeken zodat, net als in Los Angeles, het land op de achtergrond in het verhaal een belangrijke rol speelt, in dit geval Marokko. Loustal heeft al eerder verhalen gemaakt die zich afspelen in het middenoosten en ook hierin bleek zijn belangstelling voor decors en architectuur.

Hij heeft wel eens verteld dat de werkelijke personages in zijn verhalen geen mensen zijn, maar gebouwen en rekwisieten. De stap van zijn vorige strips naar dit werk is voor Loustal niet zo groot. Hij heeft zelden tekstballonnen gebruikt, werkt doorgaans met minder plaatjes dan de gemiddelde striptekenaar en schreef zijn teksten onder de tekeningen, waarbij hij vaak meer of andere dingen vertelde dan het beeld liet zien. De tekst in De W van Wraak is geschreven door Tito Topin, een Franse romanschrijver waarvan werk verscheen bij Gallimard en Grasset, die naast zijn romans al eerder stripscenario's schreef en een filmscenario. Het verhaal: een vrouw, Filippine, is in Marokko op zoek naar haar zoon Carthy. Zij ontmoet een man, Bob, waarmee zij een verhouding begint. Samen zetten zij de reis voort, die hen kilometers lang langs de zanderige kust van Marokko voert, gevolgd door geheimagenten die ook op zoek zijn naar Carthy, eens betrokken bij een bloedige aanslag op een vliegveld. Topin schreef het verhaal vanuit wisselend perspectief in korte hoofdstukjes en Loustal maakte er de illustraties bij die dezelfde broeierige sfeer ademen als we kennen uit Woestijnkoorts. Wat begint als een liefdesgeschiedenis krijgt in de loop van het verhaal trekken van een thriller, we leren de personages beter kennen en zien ze veranderen terwijl Topin hen en de lezer een aantal verrassingen voorstelt. Loustals tekeningen zijn werkelijk een aanvulling op de tekst. Wanneer Bob het verhaal vertelt laat hij bijvoorbeeld zien wat Filippine ziet, waardoor je als lezer een algemener beeld krijgt van de gebeurtenissen. Loustal en Topin zijn er in geslaagd de mogelijkheden van dit nieuwe medium, een vertelling in beeld en tekst die geen strip en geen roman is en waarbij beeld en tekst elkaar wezenlijk ondersteunen optimaal te gebruiken. Helaas heeft het Nederlandse publiek nog moeite met dit soort projecten. De stripliefhebber ziet teveel tekst en de literatuurliefhebber ziet, als hij het boek al onder ogen krijgt, te veel plaatjes. Daarbij komt dat Topin in Nederland niet zoals in Frankrijk een bekende schrijver is. De combinatie Matena/Mulisch zou hier waarschijnlijk meer opzien baren. En dat is jammer. Loustal is een van de beste stripmakers van het moment die er enerzijds in slaagt zijn werk te verbinden met de beeldende kunst en anderzijds, vaak met behulp van anderen, met de literatuur, daarmee perfect de plaats aangevend waar het betere stripverhaal zich hoort te bevinden.

Hans Pols

Stripjaarboek '89 p.67 rubriek "De keuze van de redaktie"