De straat is de wereld door PIETER VAN OUDHEUSDEN en HANS POLS
in Stripschrift jaargang 26, no 6, blz 16 t/m 18
nr 263
Twee broers
De eerste plaat is al helemaal doordrenkt van de sombere sfeer van het boek: een onguur steegje bij een brug in de Lower East Side van Manhattan. Het is nacht, licht komt slechts van een enkele lantaarnpaal en uit een café. De troosteloosheid van de crisisjaren dertig - en dan bij voorkeur de gangster- milieus,- vormen een geliefd decor voor strips. 'De gebroeders Adarnov van Charyn en Loustal is een indrukwekkend album in een sobere stijl en met een prachtig kleurverloop in de geaquarelleerde achtergronden. De tekst staat vaak in blokken onder de tekeningen waardoor die nog meer op zichzelf komen. te staan. De expressie 'heeft iets naïef s, uitdrukkingen en bewegingen zijn op een charmante manier houterig. Wanneer iemand K.O. wordt geslagen blijkt dat bijvoorbeeld uit een grote rode ster onder diens kaak, De deprimerende werking van het verhaal wordt versterkt doordat er vrijwel geen wit in de platen is gelaten. Alles is met zware, nachtelijke tinten aangezet. Het verhaal dat zich tegen dat decor afspeelt is eenvoudig: een gebochelde gangster verlangt naar het vriendinnetje van zijn broer. De vervulling van dat verlangen blijkt hem tenslotte toch niet gelukkiger te maken. Hoe kan het ook anders in zo'n uitzichtloos bestaan.
Mythische held crisisjaren en een lesje geschiedenis door Wouter Welling in Haagsche Courant 14 juni 1991
Woestijnkoorts / Loustal, Paringaux ; vert.: Rene van de Weijer. - [Doornik] : Casterman, cop. 1985. - 71 p. : gekleurde ill. ; 31 cm. - (Wordt vervolgd novellen) Vert. van: Coeurs de sable. - Tournai : Casterman, 1985. - Vert. uit het Frans. ISBN 90-303-8073-X geb.
STRIPS Zie de helft van 't verhaal door Hans Steketee in de Volkskrant 13-5-1985
Wie het bij Casterman verschenen boek Woestijnkoorts van Jacques de Loustal en Philippe Paringaux leest heeft aanvankelijk de neiging om te zeggen: dit is ook geen strip maar een zeer overdadig geïllustreerde novelle.
In geen enkel plaatje ziet men een tekstballon. Wie de onderschriften achter elkaar legt zonder op de tekeningen te letten krijgt niet de indruk iets gemist te hebben. Integendeel als er tussen de stapels pulp in de stripwinkel één boek voor het predikaat literair in aanmerking komt is het dit wel. Het verhaal is af en uitstekend verteld.
Aan boord van een veerboot op weg naar Noord-Afrika duelleert eén Frans officier met een Arabische prins omwille van Baby, een Amerikaanse tennisspeelster op weg naar haar laatste toernooi. "De man in het wit verweerde zich niet, hij drukte een zakdoek tegen zijn wang en alles was voorbij". Dit laatste nu is niet het geval. De Fransman wordt gefotografeerd in compromitterende omstandigheden, zijn carrière is verwoest, Baby verlaat hem en wordt geschaakt door de Arabier van de boot. "Ik houd zoveel van u dat dat me alle rechten geeft. ( ... ) Zelfs het recht om u te ontvoeren bij degenen die u denken lief te hebben. Hun liefde valt in het niet bij die van mij". In gezelschap van Baby's vriendin, de brede Duitse Eva, vindt de officier de twee, maar van een gelukkig einde is geen sprake. "Het wapen trok zwaar aan zijn arm".
In het "tekstgedeelte" van Woestijnkoorts is er iets dat de lezer laat weten met meer dan alleen een geïllustreerd verhaal van doen te hebben: vrijwel ieder bijschrift zou de eerste zin van een verhaal kunnen zijn. "De matras rook naar zweet, parfum en opgedroogde liefde. De man die erop lag stak weer een sigaret op, volgde met de vlam van de aansteker,een kakkerlak op de muur. Toen richtte hij zijn blik weer op het plafond". "Onvermoeibaar plaatste de baron de naald steeds weer in de groef, en elke keer klonk de viool droeviger". Het zijn van die zinnen die niet verwijzen naar andere zinnen, maar alleen vragen oproepen die beantwoord kunnen worden door dat andere element van dit verhaal: de plaatjes.
Hoe subtiel beeld en tekst het statische en het dynamische, elkaar 'bepalen blijkt bijvoorbeeld uit de hantering van het littekenmotief. Dat de Arabier een gekerfde wang heeft staat met zoveel woorden in de tekst, dat de vriendin Eva door een scheermes getekend wordt ook, maar het is alleen maar te zien dat ook Baby een snee in haar wang krijgt, moet krijgen, zou ik zeggen, want de overdadige rouge op precies dezelfde plaats getekend in het begin van het verhaal lijkt dat aan te kondigen. Wie plaatjes kijkt en wie alleen de tekst leest mist wel degelijk de helft van het verhaal.
De afzonderlijke tekeningen van Woestijnkoorts, een combinatie van inkt en aquarel, zijn schitterend. Zoals de tekenaar in een interview zei: je moet het verstrijken van de tijd kunnen voelen. de verschillende fases van het licht van de dag". Dat is inderdaad op een meesterlijke manier gelukt. Dat hier en daar, in interieurs, details van het landschap of in de afgebeelde architectuur soms wat al te duidelijk van documentatie gebruik is gemaakt neem ik heel graag op de koop toe.
HANS STEKETEE
Volkskrant 13-5-1985 (datum kan onjuist zijn)
Schunnige reisverhalen / Loustal, Cauvin e.a.; [vert. uit het Frans: Anneke van Ammelrooij, ]. - Zelhem : Arboris, cop. 1994. - 48 p. : ill. ; 31 cm. - (Eroticoreeks ; 2) Oorspr. uitg.: Transports Frippons, (Humanoïdes Associés - 1992).- ISBN 90-343-2516-4. (slappe kaft-uitgave.)
ISBN 90-343-2517-4. (harde kaft-uitgave.)